Pestisitler

Tarımsal üretim ve hayvancılık açısından kayba neden olduğu için zararlı canlılar olarak görülen hayvan ve bitkilere pest, bu canlılarla mucadele için kullanılan maddelerede pestisitler denir.

Bunlar;
insektisitler ( böcek öldürücüler )
rodentisitler ( sıçan ve fare öldürücüler )
akarisitler ( akar öldürücüler )
mollüskisitler ( yumuşakça öldürücüler )
fungusitler ( mikroskobik mantarlara karşı kullanılanlar )
nematositler ( toprak solucanlarına karşı kullanılanlar )
herbisitler ( yabancı otlara karşı kullanılanlar )

Bu ilaç ve maddeler her ne kadar tarımsal üretim ve hayvancılık için olumlu olsalarda ,doğadaki diğer memeli,kuş ve balık türleri için toksik olmaları ve uzun süre bu etkilerini devam ettirmeleri nedeniyle de doğal yaşam için çok büyük tehdittirler.

İnsektisitler bu grup içinde en tehlikeli olanlarıdır. İnsektisitlein en yaygın kullanılanı ve doğaya en büyük zararı vermiş olan organik klorlu bileşiği DDT’dir. Ülkemizde de bir zamanlar çok yaygın olarak kullanılmış ve başta etoburlar olmak üzere bir çok türe önemli ölçüde zarar vermiştir. Bir zamanlar Doğu Karadeniz’de yaygın olarak görülen Kızıl Akbaba DDT kullanımı nedeniyle bu bölgeden silinmiştir.
Sıçan ve fareler için kullanılan rodentisitler çoğunlukla tuzak yemi şeklinde kullanılırlar. Rodentler için hazırlanan tuzak yemler diğer türler tarafından da tüketilebilmektedir.

Rodentisitlerin başlıcaları; lfa klorolaz,aliminyum fosfür,antu,antikoagülanlar,baryum karbonat ,çinko fosfür,sodyum floroasetat,krimidin,striknin ve talyumdur.
Alfa klorolaz kristalize bir maddedir. Aynı zamanda tarım alanlarıdaki kargalara karşıda kullanılmaktadır. Bu madde merkezi sinir sistemini deprese ederek etkisini gösterir. Bunu tüketen hayvan hipotermi ve dolaşım bozukluğu sonucu hayatını kaybeder.

Antikoagülanlar tuzak yemi ve serpme şeklinde kullanılırlar. Tüketen hayvanlarda şiddetli kanamalara yol açarak ölüme neden olur. Çinko fosfür gri renkte bir tozdur. Oldukça zehirli bir maddedir. Kanatlılar için en ölümcül rodentisittir. Zehirin alınmasından kısa bir süre sonra solunum durmasına bağlı olarak ölüm şekillenir.

Sodyum floroasetat rodentisitler içinde en yüksek toksisiteye ve ölümcül etkiye sahip maddedir. Yırtıcı kuşlara rodentisitlerin etkileri direkt ve indirekt yollarla olabilmektedir. Şahin,atmaca,doğan ve kartal türleri çoğunlukla avladıkları canlı hayvanlarla beslenirler. Ancak ölü hayvanlarla da beslendikleri olabilmektedir. Şahin ve kartal türlerinin ana besinleri rodentler olduğu için en çok onlar etkilenmektedir. Zehirlenip ölmüş yada ölmek üzere olan rodentleri yemeleri sonucu zehirlenme olmaktadır. Buda toplu halde yırtıcı ölümlerine neden olur. Bunun yanında rodent sayısındaki azalma sonucu o bölgede besin bulamayan yırtıcılarda başka alanlara gidebilmektedir. Rodentisitler direkt zehirlenmeye neden olabildikleri gibi yırtıcı yumurtalarında kabukta incelmeye neden olarak kuluçkadan yavru çıkmasınıda engelleyebilmektedir. Bu zehirli yemleri tüketen taneci kuşların sayısındaki azalma sonucuda o alandaki atmaca ve doğan türleri besin bulamadıkları için başka alanlara gitmek zorunda kalmaktadır. Çeşitli toksik metaller de türler üzerine önemli ölçüde tehdit oluşturmaktadır. Bunların başında cıva, arsenik, kadmiyum, kurşun gibi metallere gelmektedir.